بیماریهای پستان

پستان به طور طبیعی از 15 تا 20 قسمت یا لوب که شامل غدد و مجاری شیری است تشکیل شده که همان نسج ترشحی پستان می باشد. این لوب ها توسط بافت همبند و ساختمانهای نگه دارنده احاطه شده و از هم تفکیک می شوند. اطراف هرم پستانی و حد فاصل عضله قفسه سینه و بافت پستانی با بافت چربی احاطه شده است. بافت چربی زیر بافت پستانی می تواند محل انتشار تومور به جدار قفسه سینه باشد.
سیستم لنفاوی پستان نیز راه ارتباطی پستان با تمام بدن است و در صورت انتشار، سلولهای سرطانی میتوانند بوسیله عروق لنفاوی به نقاط دور دست بدن دست اندازی کنند. راه دیگر انتشار سلولهای سرطانی به نقاط دوردست(به اصطلاح متاستاز) عروق خونی و شبکه وریدی پستان می باشد.
پستانها در طول زندگی در اثر تغییرات هورمونی(دوران بلوغ، بارداری و یائسگی) دستخوش تغییراتی میشوند که طبیعی می باشد.

توده چیست ؟

هر گونه تغییر بصورت افزایش و تکثیر سلولی را توده می گویند.

تومور چیست ؟

هرگونه رشد فزاینده و کنترل نشده به همراه عدم فعالیت طبیعی فیزیولوژیک را تومور گویند.

توده های خوش خیم پستان 

توده های خوش خیم پستان شامل :

• کیستهای پستان
• تغییرات فیبروکیستیک در پستان
• فیبروآدنوما
• آبسه های پستانی
• التهابات مجاری پستان
• نکروز چربی

کیست های پستان

کیست های پستان ،  توده هایی حاوی مایع هستند که بدلیل اتساع بخشی از بافت غددی پستان ایجاد شده اند. کیستهای پستان شایع هستند . کیست پستان در لمس ، کاملا متحرک و با حدود صاف و منظم است. قوام سفتی داشته و ممکن است در اندازه های مختلف وجود داشته باشند . 
کیست پستان در هر سنی می تواند ایجاد شود . اما غالبا در سنین 30-40 سالگی ایجاد می شود .کیست های پستان  پس از یائسگی ، معمولا دیده نمی شوند .  در صورت مشاهده یا لمس توده پس از یائسگی ، ارزیابی و مداخلات درمانی و تشخیصی در همان ابتدا انجام می شود.

در صورت لمس یک توده ی متحرک با حدود منظم :

• به پزشک کراجعه کنید . معمولا یک سونوگرافی جهت بررسی اینکه آیا این توده “توپر و جامد ” است ، یا “کیستیک و مایع” ، انجام می شود . 
• اگر مشخص شد توده حاوی مایع است ، ممکن است پزشک با استفاده از سونوگرافی و یک عدد سوزن باریک ، کیست را تخلیه کند . به این کار  Fine-Needle Aspiration می گویند.
• اگر مایع به دست آمده ، خونی نباشد ، و اگر پس از تخلیه  ، توده دیگر لمس نشود ، معمولا به اقدام دیگری نیاز نیست اما اگر مایع داخل کیست  ، خونی باشد یا پس از تخلیه مایع ، همچنان یک توده لمس شود ،بررسی های بیشتری لازم است . معمولا یک ماه بعد از تخلیه کیست ، معاینه و بررسی مجدد لازم است.
• اگر قسمتی از کیست پستان را یک توده ی توپر تشکیل دهد ، نمونه برداری یا برداشت کل توده ضرورت دارد.

در چه صورت تخلیه کیست پستان نیاز است ؟ 

در صورتی که اندازه کیست پستان بزرگ باشد. یا کیست پستان دردناک باشد (برای کاهش درد) یا کیست در سونوگرافی ، نشانه های خاصی را داشته باشد که نشان بدهد این کیست  ،یک کیست ساده نیست . 

تغییرات فیبروکیستیک

تغییرات فیبروکیستیک ، به تغییراتی در بافت پستان گفته می شود که کیستهای متعدد و نسبتا ریزی داخل نسج سفت پستان احاطه شده باشد. این حالت ، یک “بیماری ” نیست …بلکه یک تغییر شکل و وضعیت غیر طبیعی است .
تغییرات فیبروکیستیک پستان ، معمولا دردناک است . شخص ممکن است در لمس ، کاملا حالت غده غده های ریز را حس کند. درد فیبروکیستیک می تواند شدید بوده و حتی پوشیدن لباس زیر را غیر ممکن کند . گاهی در هنگام خونریزی ماهیانه  ، این درد کاملا شدید می شود.

درمان و مراقبتهای لازم:
حدود کردن چربی رژیم غذایی به میزان 25% از کل انرژی دریافتی و پرهیز از مصرف مواد محرک(متیل گزانتینها) که در قهوه، چای، شکلات و غیره یافت میشود گاهی اوقات موجب کاهش علائم میشود. فواید کاهش نمک و استفاده از داروهای ادرار آور(دیورتیکها) مورد بحث است. برخی پزشکان مصرف مکملهای ویتامینی مانند ویتامین B6 و E و Primrose oil را توصیه می کنند. در خانمهایی با علایم شدید ممکن است قرصهای جلوگیری از بارداری، تاموکسی فن و یا آندروژنها توصیه شود که به دلیل عوارض جانبی در همه موارد تجویز نمی شود.

فیبروآدنوم

فیبروآدنوم ها توده هایی در پستان هستند که  متحرک، بدون درد، مدور (گرد) و با قوام لاستیکی یا غضروفی هستند. این توده ها معمولاً منفرد هستند، اما در 15-10 درصد موارد می توانند متعدد هم باشند.
 فیبروآدنوما در سنین جوانتر شایع هستند و تحت تاثیر همان سیستم هورمونی که بر تمام بافت پستان اثر می گذارد، قرار می گیرند. مطالعات اخیر نشان داده اند که تا حدود 60 درصد از این توده ها خودبخود ناپدید می شوند. تعدادی از آنها نیز با گذشت زمان کوچکتر یا بزرگتر می شوند و تعدادی نیز به همان اندازه باقی می مانند. 
نکته مهم این است که فیبروآدنوما به ندرت بیش از یک یا دو سانتی متر رشد می کنند و سپس در همین اندازه باقی می مانند. اما گاهی رشد زیادی داشته و به آن فیبرآدنوم غول آسا می گوییم .فیبروآدنوم غول آسا، بر خلاف نوع ساده  آن، تمایلی به کوچک شدن یا ثابت ماندن ندارد و دچار رشد افزاینده می شود، بنابراین انجام اقدامات درمانی برای آن لازم و ضروری است

تشخیص قطعی فیبروآدنوما

 با ترکیبی از معاینه بالینی، سونوگرافی و معاینات سلولی پس از آسپیراسیون با سوزن باریک انجام می شود. در صورتی که ضایعه در یک خانم زیر 30 سال باشد و اندازه توده کمتر از 3 سانتی متر باشد، بیمار برای پیگیری و بررسی مداوم در دسترس باشد و جزء گروه پرخطر هم نباشد، می توان بیمار را در فواصل 6 ماهه پیگیری کرد. در این مدت اگر فیبروآدنوم رشد کرده باشد یا بیمار بالای 35 سال داشته باشد ،  بهتر است از پستان خارج شود. 
نکته مهم اینکه وجود فیبروآدنوما در سینه یک خانم، احتمال ابتلا به سرطان پستان را درآن شخص افزایش نمی دهد.
 درمان قطعی برداشتن به طریق جراحی است

پاپیلوم

پاپیلوم به صورت توده ای در مجاری بزرگ در ناحیه زیر آرئول(هاله ی دور نوک پستان) ظاهر میشود که استعداد پیشرفت به طرف بدخیمی را دارد و با علائم ترشحات خونی رنگ یک طرفه از نوک پستان بروز می کند که باید با توده های سرطانی که با ترشحات خونی از نوک پستان همراه اند افتراق داده شود.
«گرچه 80% توده های پستانی خوش خیم هستند اما در صورت کشف هر گونه توده مشکوک در پستان به پزشک مراجعه کنید»

گشادی مجرا و التهاب اطراف مجاری

مجاری اصلی پستان در زیر هاله پستان، در جریان تحلیل و پسرفت پستان در دوران یائسگی، کوتاه و گشاد می شوند و در سنین پس از یائسگی، می توانند با علائمی مثل ترشحات نوک پستان، توکشیدگی نوک پستان و توده قابل لمس در پستان (اغلب باقوام سفت یا خمیری) همراه باشند. این ضایعات کاملاً خوش خیم هستند ولی توجه داشته باشید از آنجا که علائم فوق الذکر ممکن است در سرطانهای پستان نیز دیده شود، تشخیص نهایی با پزشک است.
آبسه

آبسه ها حفره هایی محتوی چرک هستند که در اثر عدم درمان عفونت های پستان در مراحل اولیه ایجاد می شوند. در صورتی که حساسیت در لمس و قرمزی روی پستان پس از درمان با آنتی بیوتیک نیز ادامه پیدا کند، باید به وجود آبسه مشکوک شد. آبسه ها در لمس اغلب به صورت یک توده با حدود مشخص لمس می شوند. گاهی در لمس ممکن است بتوان حالت تموج و حرکت مایع چرک را لمس کرد، اما گاهی نیز این حالت وجود ندارد و آبسه در لمس سفت است. درمان آبسه، تخلیه به روش جراحی و تجویز آنتی بیوتیک است.

ندولاریتی پستان

این حالت که به معنای بزرگ شدن بافت غددی خود پستان است، اغلب همراه با درد پستان می باشد. ندولاریتی و درد دوره ای به قدری شایع هستند که می توان  آنها را به عنوان تغییرات طبیعی طبقه بندی کرد. ندولاریتی در یک قسمت مشخص از پستان، شایعترین علت توده پستانی در تمام سنین است. تشخیص این توده ها به عهده پزشک است و پس از تشخیص، ممکن است هیچ اقدام درمانی لازم نباشد، یا اینکه نیاز به درمانهای هورمونی یا سایر درمانها وجود داشته باشد.

نکروز چربی

 نکروز چربی در پستان از تغییرات بافت چربی به دنبال ضربه به پستان ایجاد می شود. این ضربه می تواند در تصادفات، سقوطها، جراحی ها، عفونتها و حتی اشعه درمانی وارد شده باشد. بطور معمول این ضایعه در زنان چاق و زنانی با سینه های آویزان و بزرگ دیده میشود. بیمار با یک توده سفت، بدون درد، غیر متحرک و با حدود نامشخص مراجعه می کند. توده اغلب سطحی است و همراه با علائم پوستی مثل کشیدگی پوست روی ضایعه به داخل می باشد. معمولاً، ولی نه همیشه، ضایعه در نواحی مرکزی پستان یعنی زیر هاله پستانی یا اطراف آن است. در معاینه بالینی، نکروز چربی از ضایعات بدخیم قابل تشخیص و تفکیک نیست، حتی در ماموگرافی هم این ضایعه مشخصات توده های بدخیم را تقلید می کند و تشخیص قطعی در نهایت با نمونه برداری سوزنی یا به وسیله جراحی و خارج کردن ضایعه انجام می شود.

لطفا در کادر زیر (ارسال نظر) سوال نپرسید . سوالات فقط در بخش پرسش و پاسخ مطرح شوند.